“Praktijkonderwijs is het allerleukste onderwijs dat er is!”

Na veertig jaar in het praktijkonderwijs neemt Bertien Hoek op 1 maart afscheid en gaat ze met pensioen. Haar indrukwekkende loopbaan begon in 1985 als invalleerkracht bij het VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs), zoals het praktijkonderwijs toen nog werd genoemd. Vijf jaar later werd ze waarnemend directeur en vanaf 1994 officieel directeur van wat later Praktijkonderwijs Almere zou worden. In dit interview blikt Bertien terug op haar carrière, de ontwikkelingen in het praktijkonderwijs en haar drijfveren.

De meest memorabele momenten
"De beginjaren waren pittig," herinnert Bertien zich. "Er waren weinig leerlingen, een klein team en nauwelijks materialen om mee te werken. Er was eigenlijk gewoon niks." Dat betekende samen de schouders eronder zetten, ontdekken wat werkt voor deze bijzondere groep leerlingen en bouwen aan een sterke basis. "We vormden een hecht team, en dat gevoel van samen bouwen en pionieren heeft me altijd gemotiveerd."

Een ander bijzonder moment was de strijd om voldoende ruimte voor de leerlingen. "Jarenlang hebben we gekampt met een tekort aan leslokalen. We begonnen met een paar lokalen bij Echnaton, kregen noodlokalen aan de Bachweg, verhuisden naar ‘De Grienden’ en uiteindelijk kwam de locatie aan de Tom Poesstraat erbij. Pas in 2011, toen de Koningsbeltweg klaar was, hadden we echt een volwaardige onderwijslocatie met drie gebouwen die volledig waren ingericht voor praktijkonderwijs."

De ontwikkeling van praktijkonderwijs in Almere
Bertien heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het praktijkonderwijs in Almere. "Het begon als ’t Veer, een naam die verwees naar een veerboot tussen onderwijs en de arbeidsmarkt. Die verbinding stond altijd centraal." Praktijkonderwijs Almere groeide en professionaliseerde. De drie locaties kregen hun eigen specialismen: de Bachweg richt zich op winkelvaardigheden en horeca, de Koningsbeltweg op groen en logistiek, en de Tom Poesstraat op techniek en dienstverlening. "Nu is het goed geregeld en kunnen leerlingen zich optimaal ontwikkelen in een praktische leeromgeving."

Drijfveren en impact op leerlingen
"Juiste deze leerlingen doen ertoe!" zegt Bertien stellig. "Kinderen in het praktijkonderwijs zijn authentiek, altijd zichzelf. Ze leren anders, door te doen. Ze hebben ruimte nodig, letterlijk en figuurlijk, om zich te kunnen ontwikkelen." Haar missie was om deze leerlingen de kansen te geven die ze verdienen. "Ze moeten weten dat ze ertoe doen, dat ze stappen kunnen zetten en dat er altijd een weg is naar groei en ontwikkeling."

Onder haar leiding is ook de CPA (Centrum Praktijkonderwijs Almere) ontstaan, waarmee volwassenen die moeite hebben met leren uit boeken ook een kans krijgen via praktijkonderwijs. "Veel oud-leerlingen wilden zich verder ontwikkelen, maar reguliere opleidingen zoals LOI pasten niet bij hen. Wij hadden alle faciliteiten, dus zijn we praktijkonderwijs voor volwassenen gaan aanbieden. Inmiddels werken we ook samen met de gemeente en het UWV om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op te leiden en weer richting betaald werk te helpen."

Uitdagingen en hoe ze die overwon
Als directeur moest Bertien niet alleen haar team en leerlingen ondersteunen, maar ook strijden voor de positie van praktijkonderwijs. "Je moet de politiek opzoeken en blijven lobbyen. Ik heb wethouders en de gemeenteraad ooit in de winter uitgenodigd in een tent om te laten zien dat het echt niet kon om leerlingen les te geven in te krappe noodlokalen. Juist deze leerlingen hebben ruimte nodig om te groeien."

Regelgeving en financiering waren ook uitdagingen. "Het blijft altijd zoeken naar hoe je het best binnen de regels kunt werken, zonder je te laten beperken. Je moet vasthouden aan je idealen en blijven vechten voor goed onderwijs voor deze doelgroep."

Wat gaat Bertien het meest missen?
"Het samenwerken met collega’s en leerlingen," zegt ze zonder twijfel. "Maar de wekker om zes uur ’s ochtends ga ik niet missen!" Ze kijkt ernaar uit om even niet meer te ‘moeten’, maar juist te ‘mogen’.

Een boodschap voor collega’s en leerlingen
Bertien heeft een helder advies: "Blijf eigenwijs! Laat je niet weerhouden door regelgeving. Ga door met wat je goed doet. Dingen lukken niet altijd, soms moet je bijstellen, maar geef nooit op als je zeker bent van een goed idee."

Ook voor haar leerlingen heeft ze een boodschap: "Nooit opgeven. Vind een andere weg naar je doelen en wees pas tevreden als je die hebt bereikt. Er is altijd een manier om verder te komen, je moet hem alleen ontdekken."